آفلاتوکسین و زعفران

مایکوتوکسین ها:

افلاتوکسین‌ها Aflatoxins :

این مایکو توکسین ها به وسیله بعضی از سوش های آسپرژیلوس فلاووس (A.flavus) و اکثر سویه های آسپرژیلوس پارازیتیکوس (A.parasiticus) تولید می شود. چهار تیپ افلاتوکسین عمده وجود دارد که عبارتند از: B1 ،B2،G1 و G2 به علاوه دو تیپ دیگر نیز حائز اهمیت هستند کهM1 و M2 نامیده می شوند که ابتدا از شیر حیوانات شیروار تغذیه شده از مواد آفلاتوکسین دار جدا گردید و به همین علت به نام M نامگذاری شده است.

آفلاتوکسین ها سم های قوی برای همه حیوانات هستند و در بعضی گونه ها سرطانزا می باشند. آفلاتوکسین B1 سمی ترین نوع آنهاست. اثر آفلاتوکسین ها روی حیوانات با مقدار، طول اثر آنها، گونه، نژاد و رژیم یا وضعیت تغذیه ای حیوان متفاوت است. این توکسین ها در صورت مصرف زیاد ممکن است باعث مرگ شوند و مقادیر کمتر باعث مسمومیت مزمن منجر به سرطان می گردد، که عمدتاً به صورت سرطان کبد در انواع حیوانات تظاهر می نماید.

آفلاتوكسينB1
آفلاتوکسین B1، یکی از مهمترین آفلاتوکسینها است که به وسیله گونه های قارچی آسپرِیلوس فلاووس و آسپرِیلوس پارازیتیکوس تولید می گردد.
اگر قارچهای مولد این سموم بر روی خوراک دام و مواد غذایی (مانند زعفران ،پسته ، بادام زمینی ، ذرت ، سویا و گندم) رشدکنند مصرف غذاهای آلوده به آفلاتوکسین میتواند موجب بیماری در انسان یا دام شود.این سموم می‌توانند نکروز بافتی و سرطان کبد ایجاد کنند. علائم بالینی مشاهده شده در انسان شامل استفراغ ، درد شکم ، ضایعات حاد کبد مثل تغییرات چربی، ادم ریوی ،لرزش عضلانی ،کما، تشنج ومرگ همراه با ادم مغز ودرگیری اندامهایی نظیر کبد ،کلیه و قلب می باشد.
آفلاتوکسین B1 نیز می تواند از طریق مواد غذایی یا از طریق پوست وارد بدن انسان گردد و سبب مسمومیت شدید و مزمن گردد.افلاتوکسین B1 از عوامل تراتوژنیک موتاژنیک وسرطانزای انسانی است .

طریقه تشکیل آفلاتوکسین M1:
زمانی که دام با خوراك آلوده به آفلاتوكسين تغذيه مي شود، يك مشتق هيدروكسيله از آفلاتوکسین B1 در شير ظاهر مي شود كه آفلاتوکسین M1 ناميده مي شود. توافق كلي وجود دارد كه تقريبا 3-1در صد آفلاتوکسین B1 اوليه موجود در خوراك دام به عنوان آفلاتوکسین M1 در شير ظاهر مي شود. از آنجايي كه شير ثابت شده است كه بيشترين پتانسيل را براي نشان دادن بقاياي آفلاتوكسين ها از خوراك حيوانات به غذاي بشر دارد و همچنين ماده ي مغذي اصلي براي اطفال و بچه هاست، حضور آفلاتوکسین M1 در شير و فراورده هاي لبني باعث ايجاد نگراني شده است.

ثر آفلاتوکسین بر سلامت دام و انسان:
انسان بوسیله مصرف غذاهای آلوده در اثر رشد قارچها درمعرض خطرات ناشی ازسم قرار گرفته وچون جلوگیری از رشد قارچها در مواد غذائی آسان نیست بنابراین پیشگیری از بیماریهای قارچی در انسان وحیوان مشکل می باشد.
در بعضی از کشورهای جهان مانند تایوان وهندوستان مواردی از بروز افلاتوکسیکوزیس انسانی در اثر مصرف غذاهای آلوده ،گزارش شده است امادر کشورهای توسعه یافته به دلیل وجود سیستم های کنترلی دقیق ،فروش مواد غذائی آلوده ممنوع بوده وبیماری به ندرت مشاهده می شود.
ضررهای ناشی از مصرف آفلاتوکسین ها در انسان، از جمله محرز بودن نقش آفلاتوکسینB1 در وقوع سرطان و مقاوم بودن آفلاتوکسینM1 موجود در شیر، حتی در برابر استرلیزاسیون و پاستوریزاسیون، ضرورت چاره اندیشی در خصوص کنترل سموم قارچی خصوصاً آفلاتوکسین ها را صد چندان می کند.
استفراغ ، دردناحیه شکم ،ضایعات حاد کبدمثل FATTY CHANGE، ادم ریوی ،لرزش عضلانی ،کما،تشنج ومرگ همراه با ادم مغز ودرگیری اندامهائی نظیر کبد ،کلیه هاوقلب می باشد.افلاتوکسین 1 B از عوامل تراتوژنیک موتاژنیک وسرطانزای انسانی است.

زعفران و ارتباط ان با افلاتوکسین

زعفران از مهم ترین  و باارزش ترین محصولات دارویی موجود میباشد که در تمام مراحل مستعد الوده شدن به این سم خطرناک میباشد به همین دلیل نگهداری و انبارداری زعفران بسیار مهم میباشد.شرایط نگهداری زعفران در مکان های سرد و فاقد رطوبت است.طی تحقیق های انجام شده زعفران در تمام مراحل از جمله برداشت ،انتقال و انبارداری الوده به افلاتوکسین شده و با بررسی دو حالت گل زعفران و زعفران در دو شرایط خشک و مرطوب به این نتیجه رسیده اند که در شرایط مرطوب زعفران الوده به اسپرژیلوس شده است.